De Boerenbond is er als beroepsorganisatie altijd voor elke boer, tuinder en groenvoorziener in Vlaanderen en Oost-België. Bij problemen en uitdagingen gaan de land- en tuinbouwbedrijven dan ook vaak eerst aankloppen bij de Boerenbond. Boeren vergeten soms dat ze naast het boer zijn ook nog ondernemer en manager zijn. Hierdoor sluiten ze vaak bepaalde en/of logische denkpistes naar oplossingen voor zichzelf af. In de realiteit zijn echter een groot deel van deze problemen gelinkt aan “het ondernemen”. Het lijkt soms alsof de boer niet steeds oog heeft voor diverse mogelijkheden en strategieën die binnen het eigen bereik vallen.
Eerdere interne initiatieven om de boeren en tuinders te sensibiliseren en te inspireren hadden niet altijd het gewenste effect. Ofwel was de boer te weinig betrokken, ofwel de mogelijke uitkomst te abstract, ofwel werd de oplossing te weinig bekeken vanuit de leefwereld van de boer.
Daarom besloot de Boerenbond een nieuwe denkoefening te voeren, maar ditmaal werd de oefening opgezet strikt voor en door de boer en de tuinder zelf. Om de aanpak helemaal los te trekken van de gebruikelijke aanpak werd geopteerd om voor dit initiatief externe begeleiding in te roepen.
Via contacten binnen de Boerenbond-groep kwam men terecht bij Transitie-Partners. Na een eerste toelichting van de dhr. Van Keerberghen, Ondervoorzitter van de Boerenbond, ontstond er vrij snel een wederzijds gedragen beeld over de mogelijke aanpak en het gewenste resultaat. Het plan was om tot een “toolbox” van “mogelijke strategieën” (oplossingsrichtingen) te komen. Een “toolbox” die door de land- en tuinbouwers heel laagdrempelig zou kunnen worden geconsulteerd. Om zich zo zelf bewust te maken van meerdere mogelijke oplossingsrichtingen voor de vastgestelde uitdagingen en rekening houdend met de bestaande ondersteuning en kennis van het Boerenbond-netwerk en de sectorpartners.
Om de oefening echt “voor en door” de land- en tuinbouwers op te laten uitvoeren werd een Focusgroep van vertegenwoordigers uit de sector samengesteld. Alle leden van deze Focusgroep ervaren regelmatig zelf op hun bedrijf mogelijke problemen en uitdagingen. Ze waren daarmee ideaal geplaatst om de denkoefening gestalte te geven. De opdracht voor deze focusgroep was om geen enkele uitdaging uit de weg te gaan en zo breed nodig het speelveld in kaart te brengen. De “toolbox” moest dan ook even onbevangen bevraagd kunnen worden door de boeren over al te lande. Het uiteindelijke resultaat van de “toolbox” lag niet al te vast in het begin van de denkoefening. Dit gaf de focusgroep alle kansen om zelf de richting, die zij als sectorvertegenwoordigers nodig achtten, te bepalen. Om de bestaande kennis van Boerenbond mee te laten spelen werd de interne Studiedienst gevraagd ook deel te nemen met als doel aanvullingen en verdiepingen aan te brengen, en zodoende de uitkomst zo omvattend mogelijk te maken.
Hierdoor was de ganse Focusgroep al van bij de kick-off erg geëngageerd en straalde ze de goesting uit om er samen iets van te maken.
De uitdaging voor Transitie-Partners, als begeleider, was dan ook om voldoende vrijheid in de scope te garanderen, maar het proces daarbij zo efficiënt mogelijk te faciliteren naar een gedragen resultaat. We kozen voor een pragmatische aanpak, die in grote lijnen gebaseerd is op het concept van “Design Thinking”. Dit hielp om de focus van elke samenkomst te richten op een duidelijk deelresultaat. Samenkomst na samenkomst werd er verder gebouwd aan specifieke problemen en uitdagingen. Uitdagingen die de dagelijkse realiteit zijn voor de boeren. Er werd ook gezocht naar de meest relevante en haalbare oplossingen of “strategieën” per uitdaging. Het resultaat is een database van uitdagingen en bijhorende strategieën. In een volgende fase zullen deze gebruikt worden in één of een meerdere combinaties van instrumenten of kanalen, die deze content kan ontsluiten naar de land- en tuinbouwerbedrijven en -ondernemers.
De kick-off, van deze denkoefening, werd in 2020 in volle Covid-crisis gegeven en daarmee had de procesbegeleiding en -voortgang ook haar eigen uitdagingen. Naar mate de Covid-maatregelen wijzigden moesten ook onze samenkomsten in aangepast formaat georganiseerd worden. Waar fysieke werksessies in een ruimte met oefeningen onder collega’s altijd heel dankbaar zijn, moesten we nu plots online (digitaal) gaan werken, met alle uitdagingen van dien. Het was even (heel kort) zoeken om aan te passen. Maar het was vooral het engagement van de Focusgroep en de interne Studiedienst van Boerenbond die in moeilijke omstandigheden toch relatief vlot omschakelden van analoog naar digitaal. En dit ondanks de kleine technologische uitdagingen of de verschillende digitale ervaringsniveaus van de gebruikers.
Dhr. Van Keerberghen geeft aan dat, ondanks de wijzigende Corona-maatregelen, het duidelijk was waar Transitie-Partners naartoe stuurde. De vaak onverwachte maar erg relevante inhoudelijke gesprekken en debatten tussen de leden van de Focusgroep hebben ertoe bijgedragen dat alle leden echt betrokken bleven. Ze gebruikten deze samenkomsten om eens ten gronde van gedachten te wisselen. Dit dubbelspoor van project-resultaat-gerichtheid gecombineerd met de vrijheid om af en toe buiten de lijntjes te kleuren bleek verfrissend en stimulerend voor de groep. “Een mooi voorbeeld van het doel voor ogen houden, maar erkennen dat het bereiken van een doel zelden een rechtlijnig pad is! Je moet proactief en bewust durven bijsturen in functie van wat er zich op het terrein afspeelt.”
Zoals eerder aangegeven is de uitkomst van deze opdracht een database van pertinente vragen en uitdagingen van de land- en tuinbouwers, met telkens een reeks – door de focusgroep – gevalideerde denkpistes of oplossingsstrategieën. Door het open bevragen van deze database zal de boer in kwestie geconfronteerd worden met mogelijke soms alternatieve denkpistes, naast de blik die hij of zij traditioneel heeft over deze uitdagingen. Zo kan de landbouwer in zijn zoektocht naar praktische antwoorden handvaten vinden die hij of zij als ondernemer of als manager zal kunnen overwegen én daarbij de weg vinden naar de specialisten uit het Boerenbond-netwerk.
Het plan is om deze database te laten leven en verder uit te breiden met inzichten uit andere deelsectoren; in de basis kan elke ondernemer leren van de andere, ongeacht de sector of aard van onderneming!
Momenteel wordt intern de Boerenbond overwogen om de toolbox-database op te nemen in de aankomende IT-platformen en zal een vervolg wellicht niet lang uitblijven.
Langs deze weg willen wij de hele Focusgroep, de Studiedienst en Dhr. Pieter Verhelst, lid van het hoofdbestuur, bedanken voor deelname aan deze oefening en hun niet aflatende inzet, naast al hun andere taken en in deze vreemde Corona-tijden. Dank je wel.
Een speciaal woord van dank aan Dhr. Georges Van Keerberghen, afscheidnemend ondervoorzitter van de Boerenbond. Dank je wel, Georges voor je steun, je vertrouwen in Transitie-Partners maar vooral om je kennis met ons te delen. Het was een plezier om met jou te mogen samenwerken. We wensen je een hele mooie “after-boerenbond carrière” toe, want inmiddels hebben we geleerd dat stilzitten niet iets voor jou is. Het ga je goed.
Ook willen we de nieuwe ondervoorzitter, Lode Ceyssens, heel veel succes wensen met zijn nieuwe uitdaging, in de voetsporen van Georges.
Dutch